W intencji mieszkańców Ziemi Oświęcimskiej, którzy pomagali Żydom pod okupacją niemiecką modlono się 24 marca podczas Mszy św. w Harmężach. W Narodowym Dniu Pamięci Polaków ratujących Żydów obecni na Mszy św. samorządowcy z Małopolski uczcili bohaterów z czasów II wojny światowej, składając wieńce w miejscach pamięci w dwóch podoświęcimskich miejscowościach – Harmężach i Brzeszczach Borze.

Eucharystii przewodniczył gwardian franciszkańskiego klasztoru w Harmężach o. Piotr Cuber OFMConv. Zakonnik przypomniał, że w Niepokalanowie od grudnia 1939 r. do lutego 1940 r. św. Maksymilian pomagał osobom pochodzenia żydowskiego. W klasztorze tym znalazło schronienie ponad 1500 Żydów.

O. Cuber w rozmowie podkreślił, że w czasie wojny mieszkańcy Ziemi Oświęcimskiej zostali wysiedleni i choć sami byli pierwszymi ofiarami niemieckiego terroru „nie zapomnieli o miłości bliźniego, której uczyli ich rodzice”. „Pamiętając o niej pomagali Żydom, którzy byli częścią społeczeństwa oświęcimskiego” – zauważył i zaznaczył, że dostarczając im żywność, ukrywając ich przed Niemcami, ryzykowali życiem.

Wskazał jednocześnie na konkretnych bohaterów Ziemi Oświęcimskiej, znanych po imieniu i nazwisku, którzy dostarczali więźniom Auschwitz najpotrzebniejsze rzeczy. Wielu z nich, tak jak Helena Płotnicka z podoświęcimskiego Przecieszyna, sami zginęli w obozie niemieckim, płacąc najwyższą cenę za swą odwagę.

Kwiaty i znicze złożono w harmęskim kościele przed tablicami upamiętniającymi duchownych, którzy zginęli w KL Auschwitz-Birkenau.

Wiceprzewodnicząca małopolskiego sejmiku samorządowego Iwona Gibas w imieniu swoim i wicepremier Beaty Szydło złożyła także kwiaty przed budynkiem w Brzeszczach Borze, gdzie podczas wojny Niemcy utworzyli obozową karną kompanię więźniarek. „Tutaj więźniarki, francuskie Żydówki, zostały w bestialski sposób zamordowane. Musimy tę pamięć pielęgnować, przekazywać ludziom młodym, bo to przestroga na przyszłość. To nasz patriotyczny obowiązek” – powiedziała brzeszczanka.

Uczestnicy uroczystości zwiedzili wystawę w budynku dawnej karnej kompanii kobiet KL Auschwitz – Bor/Budy. Opiekująca się tym miejscem Fundacja Pobliskie Miejsca Pamięci Auschwitz-Birkenau udostępniła pamiątki po Stanisławie Morończyk z Brzeszcz. Jako młoda dziewczyna podczas okupacji czynnie pomagała ona więźniom, dostarczając im żywność, lekarstwa, przenosiła również listy i grypsy do obozu. Była również żołnierzem Armii Krajowej. Po wojnie kilkukrotnie odznaczana za swoją działalność w AK i za niesienie pomocy więźniom KL Auschwitz-Birkenau oraz jego podobozów.

Narodowy Dzień Pamięci Polaków ratujących Żydów pod okupacją niemiecką obchodzony jest po raz drugi.

15 października 1941 r. Niemcy na terenach okupowanej Polski wydali rozporządzenie o karze śmierci za jakąkolwiek pomoc Żydom, a następnie kary rozszerzyli na tych, którzy o pomocy wiedzieli, lecz o tym nie donieśli. Tak, jak nauka nie ustaliła dokładnej liczby Polaków ratujących Żydów, tak nie znamy również wszystkich danych na temat Żydów uratowanych przez Polaków – prawdopodobnie było ich kilkadziesiąt tysięcy. Około tysiąca Polaków zginęło z rąk niemieckich za niesienie pomocy Żydom.

Symbolem polskiej martyrologii za pomoc Żydom stała się, znana nie tylko w Polsce, rodzina Ulmów. Józef i Wiktoria, mieszkający wraz z sześciorgiem dzieci – Stasią, Basią, Władziem, Frankiem, Antkiem i Marysią – w Markowej na Podkarpaciu, przyjęli do swojego domu, prawdopodobnie w końcu 1942 r., ośmioro Żydów z rodzin Goldmanów, Grünfeldów i Didnerów. Wszyscy, w tym siódme dziecko w łonie Wiktorii, zostali zamordowani przez niemiecką żandarmerię 24 marca 1944 r. Pośmiertnie Józef i Wiktoria odznaczeni zostali medalem Sprawiedliwi wśród Narodów Świata oraz Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski, a w Kościele katolickim trwa proces beatyfikacyjny całej rodziny.

diecezja.bielsko.pl