Cztery zespoły średniowiecznych malowideł zobaczyć można w rezultacie zakończonych zabiegów konserwatorsko-restauratorskich w kościele św. Jerzego w Cieszynie. Podczas prac przy odsłoniętych gotyckich polichromiach w prezbiterium i nawie XV-wiecznej świątyni ukazano resztę zachowanych fragmentów dekoracji ściennych. Dekoracje malarskie w dawnym cieszyńskim kościele szpitalnym powstawały etapami od 1. poł. XV do przełomu XV i XVI wieku.

Zdaniem ks. dr. Szymona Tracza, konserwatora zabytków sztuki sakralnej w diecezji bielsko-żywieckiej, odsłonięte przez konserwatorów gotyckie malowidła cieszyńskie stanowią bardzo ważny głos w dyskusji nad kondycją malarstwa gotyckiego na pograniczu śląsko-małopolskim. „Odkryte freski stanowią świadectwo wysokiej kultury artystycznej dworu Piastów cieszyńskich oraz wzbogacają naszą wiedzę o samym malarstwie ściennym i sposobie jego kształtowania w dobie gotyku w tej części Europy Środkowowschodniej” – zaakcentował. Dodał, że odsłonięto i poddano konserwacji gotyckie polichromie we wnętrzu kościoła, ale też na jego strychu.

Wykładowca Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie przypomniał, że po przeprowadzeniu badań stratygraficznych, w marcu 2013 roku, konserwatorki dzieł sztuki – Katarzyna Mrowiec i Elżbieta Lach – odsłoniły średniowieczne malowidła ścienne w nawie kościoła. „Od 2017 roku prace przy odkrytych już polichromiach przeprowadzili konserwatorzy Agnieszka i Tomasz Trzosowie, którzy także odsłonili resztę zachowanych fragmentów dekoracji ściennych i wykonali całościową konserwację wszystkich fragmentów” – podsumował.

Duchowny wskazał na najstarszy, pochodzący z 1. poł. XV wieku malarski detal związany z kolorem tarczy herbowej zwornika oraz dekoracją kamiennych żeber gotyckiego sklepienia prezbiterium. Drugim zespołem z lat 60. XV wieku, który zachował się we wnętrzu nawy, jest dekoracja zakomponowana w kwaterach ułożonych w dwóch strefach, wyznaczonych przez ciemnoczerwone obramienia. „Jej zasadniczym elementem była monumentalna scena namalowana centralnie na pierwotnie bezokiennej, północnej ścianie nawy, ukazująca Męczeństwo św. Achacjusza i Dziesięciu Tysięcy Męczenników z Góry Ararat umęczonych na kolcach Żywego Krzyża, na którym wisi Chrystus” – objaśnił duchowny i wskazał na trzecie, późniejsze malowidło, jakim jest jest całopostaciowe przedstawienie świętego biskupa w stroju pontyfikalnym, odsłonięte na północnej ścianie prezbiterium.

„Postać św. Biskupa przywodzi na myśl monumentalne przedstawienia biskupów krakowskich w krużganku klasztoru franciszkanów w Krakowie (ok. 1455-1488). Prawie symetryczny, zdefiniowany kątowy styl draperii szat biskupich na malowidle w Cieszynie pozwala określić czas jego powstania na lata 70.-90. XV wieku” – wyraził przypuszczenie.

Najmłodszym zespołem odkrytych polichromii jest dekoracja podłucza tęczy cieszyńskiego kościoła oraz fragment fresku z prawej strony łuku tęczowego. „Na podłuczu ukazano naprzeciw siebie ubranych w szaty pontyfikalne św. Klemensa papieża i św. Stanisława ze Szczepanowa” – dodał konserwator.

Konserwacja odsłoniętych polichromii była możliwa dzięki dofinansowaniu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Urzędu Marszałkowskiego Województwa Śląskiego, Śląskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Katowicach oraz ofiarom wiernych z parafii św. Jerzego w Cieszynie.

Istnienie cieszyńskiego kościoła św. Jerzego jest poświadczone źródłowo dopiero w roku 1447, gdy określa się go jako kaplicę przy szpitalu usytuowanym poza murami miasta na tzw. Przedmieściu Frysztackim. Za powstaniem kościoła w początkach drugiej połowy wieku XV przemawia umieszczony na zworniku w prezbiterium piastowski orzeł bez korony, gdyż ta pojawiła się w heraldyce Piastów cieszyńskich dopiero w latach 60. wieku XV.

diecezja.bielsko.pl